Speciale Porsche-banden, zin of onzin?

‘Banden moeten zwart en rond zijn’, vindt de gemiddelde automobilist. Maar een Porsche bezitter weet wel beter. Er moet premium rubber onder een 911, Boxster, Cayman of wat voor Porsche dan ook. Bij voorkeur met N-codering, want dat is het kenmerk van de speciaal voor Porsche ontwikkelde banden. Of mogen andere banden ook?

Druk je hand op de grond en je hebt ongeveer het contactvlak dat een band heeft met de weg. Bij sommige Porsches met brede achterbanden is het wellicht eerder een voetafdruk, maar het blijft een relatief klein stukje rubber dat het contact tussen wiel en wegdek vormt. Vier van die stukjes rubber moeten aandrijf- en remkrachten overbrengen, als het regent water afvoeren via het profiel en in bochten forse dwarskrachten verwerken. Bovendien moeten ze stuurbewegingen nauwkeurig omzetten in richtingveranderingen. En dat regelmatig bij hoge snelheden. Alles bij elkaar is dat nogal wat en daarom moet je als Porsche-bezitter niet bezuinigen op banden, zo kunnen we alvast concluderen.
Een band ziet er van buiten misschien simpel uit, maar is een samenstelling van vele componenten die de eigenschappen van een band bepalen. De basis van een band is het karkas dat uit één of meer lagen kunstvezels bestaat die zijn ingebed in rubber. Lang geleden werden voor personenauto’s uitsluitend diagonaalbanden gemaakt, waarbij de kunstvezellagen (ook wel koordlagen genoemd) diagonaal op de rijrichting zijn gepositioneerd. De eerste typen 356 hadden standaard nog zulke diagonaalbanden met een binnenband (tube type). Vanaf de Porsche 356 B waren radiaalbanden standaard waarbij de koordlaag dwars op de rijrichting staat. 

Tegenwoordig zijn alle personenautobanden radiaalbanden zonder binnenband (tubeless), omdat de binnenzijde van de band en de velg luchtdicht zijn gemaakt. Het karkas is aan de zijde van de velg voorzien van een hieldraad die de band op z’n plaats houdt. Het deel dat het contact met de weg heeft, is het loopvlak. Tussen het loopvlak en het karkas zijn verschillende gordellagen aangebracht die de band sterkte geven en enkele daarvan zijn doorgaans versterkt met staal. De sterkte van de gordellagen moet groter zijn naarmate een auto sneller kan rijden in verband met de middelpuntvliedende kracht die er dan op inwerkt. Om die reden zijn hoge snelheidsbanden vaak veel duurder. De snelheid waarvoor een band is toegelaten, wordt aangeduid met een letter en is vermeld op de zijkant van de band. Voor personenauto’s worden de letters S (tot 180 km/h), T (tot 190), H (tot 210), V (tot 240 km/h), W (tot 270), Y (tot 300) en ZR (boven 240) gehanteerd. 


Profieldiepte
Het loopvlak van een band bestaat uit een speciaal rubbermengsel - ook wel compound genoemd - dat voor de best mogelijke grip op de weg onder uiteenlopende (weers)omstandigheden is ontwikkeld. Het loopvlak heeft een profieltekening die voor grip op een natte weg moet zorgen en de afvoer van regenwater. Het rijden met profielloze banden is op de openbare weg niet toegestaan. Banden voor de openbare weg dienen een profiel te hebben met een diepte van minstens 1,6 millimeter, maar minder dan 2 mm wordt algemeen als onveilig beschouwd. En Porsche hanteert een minimum profieldiepte van 3 mm als veiligheidsgrens.
De genoemde profieldieptes gelden voor zomerbanden. Voor winterbanden - voorzien van een zachtere rubbersoort voor het loopvlak en een speciale vorm van het profiel voor grip op sneeuw en ijs - is de aanbevolen minimum profieldiepte bij gebruik in de winter 4 mm. Een nieuwe winterband heeft meestal zo’n 9 mm profieldiepte, een nieuwe zomerband 8 mm. 
Het gedeelte van de band tussen het loopvlak en de hiel is de bandwang. In de loop der jaren is de bandwang steeds ‘korter’ geworden omdat de verhouding tussen de hoogte ervan en de breedte van het loopvlak steeds verder afnam. In de jaren zestig was dat 80 procent, inmiddels is dat 40 procent of doorgaans nog minder bij 
19 en 20 inch banden. 

De bandwang is van belang voor het comfort omdat er schokken en trillingen door worden opgevangen en oneffenheden in het wegdek worden gedempt. De vervorming van de bandwang maakt het voor het loopvlak mogelijk om in snel genomen bochten beter contact te houden met de weg. Maar de bandwang speelt ook een belangrijke rol bij het overbrengen van stuurimpulsen en het contact dat de bestuurder voelt met de weg. 
De bandwang en het karkas zijn samen van belang voor het draagvermogen van de band. Dat draagvermogen wordt uitgedrukt door een getal achter de maat. In de aanduiding 265/35 R 19 94 ZR, staat het getal 94 voor een draagvermogen van 
670 kilogram. Als een auto voorzien zou zijn van vier van zulke banden zou het totale draagvermogen van de auto (bij de juiste bandenspanning) dus 4 x 670 kilogram bedragen: 2.680 kilogram. Uiteraard moet het draagvermogen per as worden berekend, want niet elke as draagt hetzelfde gewicht. Bij een Porsche 911 rust er natuurlijk aanzienlijk meer gewicht op de achteras. 
N-codering

Porsche is niet zomaar tevreden met de producten die een bandenfabrikant voor de gemiddelde (sport)auto bedenkt. Het merk is zeer actief betrokken bij de ontwikkeling en afstemming van banden voor de eigen modellen, met als resultaat dat er van bepaalde banden bij meerdere merken een speciale Porsche-versie wordt gemaakt. Deze zijn herkenbaar aan een zogenaamde N-codering, de letter N gevolgd door een getal dat de ontwikkelingsfase van die band aangeeft (N0, N1, N2 enz.). Porsche staat daarin zeker niet alleen, want ook Audi, BMW, Mercedes-Benz, Volkswagen, Ferrari, Maserati en Bentley werken nauw samen met bandenfabrikanten en hebben hun eigen markering voor speciale banden.
In sommige landen - bijvoorbeeld Duitsland - werd tot enkele jaren geleden nauwkeurig in het kentekenbewijs beschreven welke banden mochten worden gebruikt. Maar tegenwoordig staat er slechts één bandenmaat in en kunnen alternatieven bij de fabrikant worden opgevraagd. Over het gebruik van speciaal voor het merk ontwikkelde banden wordt niets vermeld, waaruit je kunt afleiden dat banden met een N-codering niet verplicht zijn op een Porsche.
Er is regelmatig discussie over het feit of een Porsche per se op banden met N-codering zou moeten rijden. Verhalen dat het weggedrag compleet anders zou zijn op banden van hetzelfde merk en in dezelfde maat zonder N-codering zijn in de meeste gevallen overdreven. Maar het is wel zo dat een Porsche de beste stuurprecisie en stabiliteit en het meest optimale weggedrag heeft als er banden mét N-codering worden gemonteerd. Volgens een insider zit het verschil in de karkasopbouw, de hiel en soms ook in de compound. En dat is vooral bij een 911 vanwege de gewichtsverdeling belangrijk. We zagen bij het maken van dit verhaal een foto (helaas te klein om hier te plaatsen) die twee dwarsdoorsnedes van banden liet zien. De linker band had N-codering en duidelijk was te zien dat de hieldraad dan dikker is en dat er een extra koordlaag om de hiel en in de bandwang is gelegd voor extra stabiliteit. De rechter band was dezelfde band van hetzelfde merk zonder N-codering. 

We kunnen daarbij nog opmerken dat Porsche veel energie steekt in het testen van banden en het mede ontwikkelen ervan voor hun modellen. Zelfs voor klassiekers - waarvan er vele nog stammen uit de tijd dat er nog niet eens N-codering bestond - testen de ingenieurs nog regelmatig banden om vast te stellen welke typen het meest geschikt zijn voor bijvoorbeeld een 356 of een oude 911. Daarbij wordt dan vooral gelet op een combinatie van veiligheid en grip. Een band die abrupt zijn grip verliest kan het van huis uit al niet zo heel erg vergevingsgezinde weggedrag van een oudere Porsche nog wat listiger maken. En dat is iets wat Porsche de klant niet graag adviseert. 


Breder niet altijd beter
Een ander advies bij oudere Porsches is dat bredere banden misschien wel het uiterlijk ten goede komen, maar niet altijd voor een beter stuurgedrag zorgen. Bredere banden zorgen op de modellen die nog niet zijn voorzien van stuurbekrachtiging voor een veel zwaardere besturing. Een 356-rijder wist ons te melden dat hij op slalomwedstrijden plotseling een moeilijker en zwaarder te besturen auto had na de montage van bredere banden. Bredere banden hebben weliswaar meer grip, maar ze maken de besturing zwaarder en hebben ook een grotere neiging om sporen in het wegdek te volgen. 
Laten we vooral niet vergeten dat de ingenieurs die voor het weggedrag van een nieuwe Porsche verantwoordelijk zijn, een zeer weloverwogen keuze hebben gemaakt voor bepaalde maten en typen banden. Wie daar flink van afwijkt, kan een sterk afwijkend weggedrag krijgen. Zoals bijvoorbeeld meer onderstuur of juist excessief overstuur omdat de vooras meer grip heeft gekregen. Hetzelfde geldt voor het gebruik van relatief onbekende bandenmerken en -typen. Banden zien er weliswaar simpel uit, maar het zijn technologisch hoogwaardige producten, waarvoor veel testwerk, onderzoek en ervaring - liefst in de racerij - nodig is. 


Banden verouderen
Tot slot nog iets over de levensduur van banden. We stipten al even aan dat je een band niet kunt oprijden tot er geen profiel meer op zit. Maar banden slijten niet alleen, ze verouderen ook. Rubber droogt na verloop van tijd uit en wordt hard en dat zorgt voor scheurtjes in de band en achteruitgang van de rijeigenschappen. 
Op elke band hoort een code te staan waarop de productiedatum van de band is vermeld. Het is een viercijferige code met het weeknummer en de laatste twee cijfers van het productiejaar (3303 staat dus voor week 33 van 2003). Een band die ouder is dan vijf jaar kun je het beste jaarlijks laten controleren, ook al is de profieldiepte dus nog voldoende. Een band die ouder is dan tien jaar, kan sowieso het beste direct worden vervangen. Daar kun je je Porsche beter niet aan wagen.
 
Origineel rubber
Porsche heeft samen met de Italiaanse bandenfabrikant Pirelli nieuwe banden ontwikkeld voor de oudere generaties. Deze banden zijn qua looks en profieldesign gelijk aan die van hun historische voorgangers, maar wat rijeigenschappen betreft voldoen ze helemaal aan de vereisten van vandaag, melden de fabrikanten.
Voor de modeljaren 1959 tot en met 2005 levert Porsche nu 32 nieuwe banden voor de Porsches 356 (B en C), Boxster (986) en 911 (G model, 964, 993 en 996), maar ook voor de transaxles 924, 928, 944 en 968. De klassiekerbanden dragen het ‘N’ certificeringssymbool van Porsche, waarmee wordt aangegeven dat ze specifiek voor Porsche-modellen zijn ontwikkeld. Alleen al voor de modeljaren vanaf 1959 tot 2006 levert Porsche nu 161 verschillende maatvoeringen voor zomerbanden en nog eens 131 verschillende maten winterbanden.
De nieuwe banden zijn niet zomaar een nieuwe productierun van de historische exemplaren, haast Porsche zich te zeggen. Ze zien er met de oorspronkelijke profieldesigns, afmetingen en breedteverhoudingen uit als het rubber van toen, maar hebben de rijeigenschappen van de banden van nu. Voor de ontwikkeling van de nieuwe banden riepen de ontwikkelaars de hulp in van voormalig wereldkampioen rally Walter Röhrl, vertelt Porsche-Reifentester Dieter Röscheisen. “Op basis van zijn ervaring met oude Porsches kon hij onze engineers waardevolle feedback geven over de rijeigenschappen van de banden.”
Naast deze nieuwe serie banden levert Porsche ook een uitvoerige selectie rubber voor oudere Porsche-modellen, in de vorm van de Pirelli CN36, de Pirelli P7 en de Pirelli Zero Rosso. Naast de vintage- en klassiekerbanden voor normaal gebruik op de openbare weg heeft Porsche samen met Pirelli ook voor de historische autosport speciale banden ontwikkeld. Waaronder de P Zero Trofeo R die als semi-slick leverbaar is in maatvoeringen van 16 tot 18 inch en zowel op het circuit als in de rallysport is te gebruiken. (RdR)